Kodeń: Twórcza moc IV Przeglądu Teatrów 'W świecie niepełności'

Grupa teatralna Perły Życia ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Kodniu

26 kwietnia odbył się IV Przegląd Teatrów „W świecie niepełności”, organizowany przez Gminne Centrum Kultury, Sportu i Turystyki oraz Środowiskowy Dom Samopomocy w Kodniu. Partnerami przedsięwzięcia byli: Starostwo Powiatowe w Białej Podlaskiej i Gmina Kodeń, przy współpracy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kodniu. Patronat nad spotkaniem objęli: TVP Lublin, Radio Lublin, magazyn Integracja, portal Niepełnosprawni.pl, Gościniec Bialski, Radio Biper, Podlasianin, Goniec Terespolski, Wiadomości Kodeńskie.

Jesteśmy wolni.

I niebo może nam jeszcze runąć na głowy.

I teatr po to istnieje, by nas tego przede wszystkim nauczyć.

(Antonin Artaud, „Teatr i jego sobowtór”).

Osoby z niepełnosprawnościami egzystują w taki sposób, na jaki pozwalają im środowisko rodzinne i lokalne, grupa rówieśnicza, placówki oświatowe, ośrodki zajmujące się rehabilitacją społeczną, zawodową, o charakterze integracyjnym. Upływ czasu i praca w środowisku pokazują, że niepełnosprawni przejawiają pragnienie zaspokajania nie tylko codziennych, ale także artystycznych potrzeb. Takie spotkania jak co roku w Kodniu otwierają sposobność i niezwykłe możliwości przed tą grupą społeczną, która potrzebuje szerszych perspektyw społecznych oraz duchowych odniesień.

Motywem organizowania przeglądu „W świecie niepełności” od początku była potrzeba integracja ludzi, którzy pochodzą z różnych środowisk, dawanie szansy niepełnosprawnym na osobisty rozwój artystyczny, możliwości doświadczania pozytywnych emocji, stawanie się cząstką niesamowitego, teatralnego świata. Ale to zaledwie początek wizji. Następnie uczenie się od siebie nowych umiejętności, poszukiwanie inspiracji, wymiana doświadczeń – są kolejnymi, wymiernymi celami, które przyświecają pomysłodawcom i organizatorom przeglądu. I najważniejsze: kształtowanie wrażliwości na sztukę osób z niepełnosprawnością i na ludzką niedoskonałość, wzmacnianie poczucia wartości oraz zwiększenie akceptacji tych jednostek w społeczeństwie. Oraz na koniec – tworzenie atrakcyjnych zjawisk kulturalnych, do których te osoby nie mają utrudnionego dostępu, mierzenie się z własnym ja, z własnymi ograniczeniami.

Impreza kulturalna została skierowana do uczestników i podopiecznych środowiskowych domów samopomocy, warsztatów terapii zajęciowej, ośrodków wsparcia, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, domów pomocy społecznej, integracyjnych grup artystycznych oraz indywidualnych, niepełnosprawnych wykonawców. W IV Przeglądzie Teatrów wzięło udział 17 placówek, ale występów było 20, z uwagi na to, że w niektórych z nich działają grupy teatralne, taneczne i soliści. Organizatorzy jak i widzowie byli poruszeni tematyką, zaangażowaniem i wrażliwością artystów oraz opiekunów. Tym bardziej po tak długiej, trzyletniej prezerwie (poprzednia edycja przeglądu odbyła się w 2019 roku). Dla uczestników niesamowite było to ponowne spotkanie po czterech latach, kiedy w pamięci mamy czasy pandemii, wojny na Ukrainie czy kataklizmów, które dotknęły ludzkość.

Przed publicznością zaprezentowały się następujące placówki i ośrodki: grupa teatralna Perły Życia ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Kodniu, grupa Konik na Biegunach ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Zalutyniu, Warsztat Terapii Zajęciowej w Kodniu, grupa artystyczna Happy Young z Dom Pomocy Społecznej w Kostomłotach, Malwina Kielak i Magdalena Artecka w duecie tanecznym na wózkach inwalidzkich, grupa artystyczna Kozulinki i Dżentelmeni z Domu Pomocy Społecznej w Kozuli, grupa artystyczna Kazammatti ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Modryniu, grupa artystyczna Anielinki ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Anielinie, ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Laskach, Warsztat Terapii Zajęciowej Caritas w Chełmie, zespół teatralny i taneczny Figiel oraz solista Łukasz Lisek, reprezentujący Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Łęcznej – Warsztaty Terapii Zajęciowej w Janowicy, uczestnicy ze Środowiskowego Domu Samopomocy Typ C w Białej Podlaskiej, grupa teatralno- taneczna Motyle oraz grupa wokalna Ach to My z Warsztatu Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku, grupa teatralna Maska z Powiatowego Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Białej Podlaskiej z siedzibą w Międzyrzecu Podlaskim, grupa artystyczna Iskra z Powiatowego Ośrodka Wsparcia Przystań we Włodawie, Środowiskowy Dom Samopomocy w Międzylesiu, grupa artystyczna Anioły Caritas z Caritas Diecezji Siedleckiej Warsztaty Terapii Zajęciowej w Parczewie. Przywołanie poszczególnych występów pozwoli wyobrazić, jakie artystyczne klimaty panują na takich spotkaniach.

Grupa teatralna Perły Życia ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Kodniu w spektaklu pt. „Z ogrodu istnienia”

Grupa teatralna Perły Życia ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Kodniu zaprezentowała spektakl pt. „Z ogrodu istnienia”. Powstał pod wpływem inspiracji powieścią „Tajemniczy ogród” autorstwa Frances Hodgson Brunett. Poezja, pantomima, taniec, elementy choreoterapii oraz improwizacja – to główne środki wyrazu na tle różnorodnej muzyki. Uczestnicy wcielili się w pierwowzory bohaterów, wnosząc cechy własnej osobowości w odgrywane przez siebie role. Pojawili się Mary, Colin, Dick, ich rodzice, służąca, ale nie brakowało postaci, które równie dobrze mogły się pojawić w ich życiu… Artyści chcieli pokazać, ile zmagań z samym sobą niesie życie każdego z nas. Kiedy nie rozumiemy bliskich, a potem ich tracimy. Ile wysiłku potrzeba, aby zmierzyć się z samotnością, by odkryć, że często pojawiają się obce osoby, które chcą się do nas zbliżyć. I zależy im na nas, szukają możliwości dotarcia tam, gdzie nie ma miejsca na bliskość… Wpuszczają do własnego ogrodu istnienia, doświadczając zauważenia, akceptacji, wchodząc w zwykłe i niezwykłe ludzkie relacje…

Grupa Konik na Biegunach ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Zalutyniu przygotowała prawdziwie zamieszane przedstawienie pt. „Bajka szachrajka w moro Kapturku, zabujanym Kaziulku, leśnym stworku Elfiku-Amorku, księżniczce na sprężynie, o królewnie śniętej na 100 lat zaklętej oraz o krasnoludkach kilku i nieco fałszywym wilku…”. Było utrzymane w konwencji komediowej. Wymieszano kilka popularnych bajek oraz zaprezentowano je w nowej i zabawnej odsłonie. Mimo zaskakujących interpretacji i nieoczekiwanych zwrotów akcji, wszystko – jak to w bajkach bywa i być powinno – musi kończyć się szczęśliwie.

Warsztat Terapii Zajęciowej w Kodniu wystąpił w pantomimie pt. „Serce”. Główna bohaterka, dziewczyna, miała pragnienie w radosny sposób przezywać życie. Zależało jej na relacjach z ludźmi. Odrzucana i nieakceptowana, miotała się w swoich uczuciach, kiedy odpychały ją różne osoby. Z każdym dniem miała coraz bardziej złamane i zranione serce. Po każdym odrzuceniu rodzice i anioł okazywali dziewczynie swoją aprobatę. Ona nie przyjmowała ich pomocy. Oddali jej swoje serca. Bóg poprzez Anioła uratował dziewczynę i rodziców.

Grupa artystyczna Happy Young z Dom Pomocy Społecznej w Kostomłotach wykonała układ taneczny do piosenki Cleo „Za krokiem krok”. Taniec i muzyka przeniosły widzów do radosnej krainy życia! Dwie tancerki, Malwina Kielak i Magdalena Artecka, w duecie tanecznym na wózkach inwalidzkich zaprosiły widownię do krainy, gdzie energiczny dźwięk budzi chęć do tańca, a tłem muzycznym był utwór znanej piosenkarki Jeniffer Lopez „Let’s Get Loud”.

Grupa artystyczna Kozulinki i Dżentelmeni z Domu Pomocy Społecznej w Kozuli ukazała się na scenie w dwóch odsłonach – w ,,Tańcu chłopców w kapeluszach” i tańcu zbiorowym w korowodzie ,,Letka Jenka”. Natomiast grupa artystyczna Anielinki ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Anielinie zaprezentowała poruszającą pantomimę pt. ,,Obok siebie”, która pokazała, że czasami warto jest zwolnić w tym galopującym świecie i rozejrzeć się dookoła. Żyjąc tak intensywnie, nie dostrzegamy, jak dużo nas omija. Nie widzimy ludzi znajdujących się obok, którzy zasługują na naszą uwagę.

Artyści ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Laskach tworzący grupę artystyczną przedstawili zebranym gościom owoc ich pracy, którym był montaż muzyczno-taneczny do piosenki Budki Suflera pt. ,,Bal Wszystkich Świętych”. Grupa artystyczna z Warsztatu Terapii Zajęciowej Caritas w Chełmie zaprezentowała spektakl, który ukazał grupę oddanych, wiernych przyjaciół. Jeden z chłopców zakochał się i odszedł. Niestety, ukochana go zdradziła, w wyniku czego mężczyzna popadł w rozpacz i sięgnął po alkohol. Przyjaciele próbowali mu pomóc wyjść z depresji. Intrygujący temat, który poruszył wnętrza widzów!

Następnie Zespół teatralny Figiel, reprezentujący Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Łęcznej – Warsztaty Terapii Zajęciowej w Janowicy, przedstawił pantomimę opartą na micie o Edypie Sofoklesa na podstawie „Mitologii” Jana Parandowskiego. Jako oprawę audio wykorzystano muzykę hellenistyczną, nawiązującą brzmieniem do starożytnej Grecji.

Artyści z Warsztatu Terapii Zajęciowej w Kodniu w pantomimie pt. „Serce”

Grupa artystyczna ze Środowiskowego Domu Samopomocy Typ C w Białej Podlaskiej wystąpiła w interpretacji słowno-muzycznej wiersza Juliana Tuwima pt. „Rzepka”. Publiczność poczuła rozbawienie, kiedy aktorzy zmagali się z warzywem, które wyrosło w ich ogródku! Zespół Figiel z Warsztatów Terapii Zajęciowej w Janowicy zaprezentował układ taneczny „Ballada rycerska”, inspirowany muzyką i tańcem dawnym, jak również etosem rycerskim. Powróciło piękno gestu, wdzięk ruchu i rytm pieśni przeszłości.

Na scenie pojawiła się również grupa teatralno-taneczna Motyle Warsztat Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku. Wystawili spektakl „Siła miłości”, który przedstawił historię o aranżowaniu małżeństwa. Zaborczy rodzice znaleźli dla syna kobietę ich marzeń. Młodzi jednak poszli własnymi drogami. W emocjonującej walce zwyciężyła miłość, a wszystko zostało wyrażone w namiętnym tańcu. Widowisko było ekscytujące!

W dalszej kolejności swoje zdolności wokalne ukazał Łukasz Lisek z Warsztatów Terapii Zajęciowej w Janowicy. Łukasz jest uczestnikiem tej placówki. Intensywnie działa w pracowni muzycznej i odtwarza role teatralne w zespole Figiel. W „Bębnoludach” gra na instrumentach perkusyjnych, występując jako osoba prowadząca. Piosenki, które śpiewa, przygotowuje do własnych aranżacji. Jego pasją jest śpiew i muzyka. Podczas przeglądu zaprezentował piosenki z repertuaru Budki Suflera oraz z repertuaru zespołu Bajer Full.

Grupa teatralna Maska z Powiatowego Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Białej Podlaskiej z siedzibą w Międzyrzecu Podlaskim ukazała zebranym gościom etiudę „Wiosna”. Przenieśli widzów w krainę budzącą do życia, gdzie można poczuć wytchnienie i radość.

Artyści z grupy wokalnej Ach to My z Warsztatu Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku wykonali dwa utwory. Do jednego z nich, pt. „Rodzina”, słowa i muzykę układał Dariusz Tokarzewski – wokalista zespołu VOX. Autorem oryginalnej piosenki „Jak słońce” jest Witold Paszt, również z zespołu VOX. Tę piosenkę zaśpiewał Szymon Woźniak, laureat Talentowo 2022 i Albertiana 2023.

Grupa artystyczna Iskra z Powiatowego Ośrodka Wsparcia Przystań we Włodawie zaprezentowała przedstawienie pt. „Samotny, bo niekochany”, autorstwa Katarzyny Drelich i Katarzyny Drogosz. Spektakl ukazywał obraz rzeczywistości, w której najważniejsze są dobra materialne, przez co ludzie zapominają o tym, co w życiu jest ważne. Była to historia chłopaka, który pomimo posiadania rodziny, czuł się bardzo samotny.

Następnie uczestnicy i artyści ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Międzylesiu wystąpili w pantomimie pt. „Bóg dał nam ręce”. To krótkie przedstawienie przybliżyło wielką miłość Boga do ludzi oraz uwydatniło, jak zmienia ona serca i ich postępowanie. Poruszyło słuchaczy do głębi i nasunęło duchowe refleksje.

Grupa artystyczna Anioły Caritas z Caritas Diecezji Siedleckiej Warsztaty Terapii Zajęciowej w Parczewie wystawiła na uroczystości przedstawienie oparte na podstawie bajki „Czerwony Kapturek”. Była to krótka i nowoczesna historia o tym, jak tytułowa bohaterka zakochała się w pewnym księciu, którego poznała przez internet. Czy udało się odszukać księcia? Okazało się w finale tej współczesnej i niezwykłej bajki.

Podczas Przeglądu Teatrów „W świecie niepełności” niepełnosprawni wchodzą w ludzkie relacje, uczą się wyrażać siebie, dzielą się swoimi przeżyciami, opisują wrażenia. Często muszą się zmagać ze swoimi słabościami, chorobami, wyczerpaniem emocjonalnym. Odtwarzając różne postaci rzeczywiste i wymyślone, przebrani w artystyczne stroje, ucharakteryzowani, doświadczają pozytywnego odbioru poprzez oklaski na widowni oraz wręczanie statuetek i dyplomów.

Kiedy obserwuję aktywność artystyczną poszczególnych grup, dostrzegam, że poważnie traktują swoje działania w tej materii. Organizowanie przedsięwzięć o charakterze kulturalnym otwiera możliwość podejmowania różnego rodzaju aktywności, służących artystyczno-społecznemu rozwojowi osób z niepełnosprawnościami. Uroczystość „W świecie niepełności” okazuje się bowiem niepowtarzalnym zjawiskiem, które odwołuje się do pragnień oraz celów niepełnosprawnych, definiuje je jako pełnowartościowe, pełne pasji i zaangażowania osobowości…

Beata Kupryś

Fundatorami nagród i obiadów byli: Powiat Bialski, Gminne Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Kodniu, Środowiskowy Dom Samopomocy, ojcowie oblaci OMI, Apteka mgr farmacji Agnieszki Niedzieli, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe Avena sp. z o.o. Barbary i Stanisława Kałużyńskich oraz Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe Agrostop spółka z o.o. Zdzisława Androsiuka.

zdjęcia Gminne Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Kodniu

Obejrzyj galerię zdjęć z tegorocznego IV Przeglądu Teatrów „W świecie niepełności”: