Co zabija Polaków i jak skutecznie eliminować negatywne czynniki wpływające na nasze zdrowie

fot. Pixabay

„Kluczowe ryzyka zdrowotne w Polsce, stan na styczeń 2024” to dokument programowy Stowarzyszenia Instytut Człowieka Świadomego, który jest odpowiedzią na wyzwania zawarte w Krajowym Planie Transformacji w Zdrowiu na lata 2022-2026, opracowane przez Ministerstwo Zdrowia i zatwierdzone przez Komisję Europejską. Najważniejsze z nich to potrzeba aktywnych działań prewencyjnych w zakresie zdrowia publicznego.

Stowarzyszenie Instytut Człowieka Świadomego działa od 2017 roku. Głównym celem organizacji jest prowadzenie lub inicjowanie kampanii, które zwracają uwagę na najistotniejsze problemy zdrowotne, dotykające nasze społeczeństwo. Dzięki Instytutowi powstały akcje, które zwracają uwagę na takie problemy, jak: otyłości („W nowym kształcie”), niewydolność serca („Serce dla kardiologii”) czy choroby układu sercowo-naczyniowego kobiet („Moda na serce”). Dotychczasowe działania Instytutu Człowieka Świadomego zostały wsparte o aktualne potrzeby zdrowotne, które wskazuje dokument programowy „Kluczowe ryzyka zdrowotne w Polsce, stan na styczeń 2024”. Wnioski opracowania są zbieżne z tymi opracowanymi przez Ministerstwo Zdrowia w strategicznym dokumencie systemowym – Krajowy Plan Transformacji na lata 2022-2026, i rzucają światło na pilną potrzebę profilaktyki w zakresie zdrowia publicznego.

– Krajowy Plan Transformacji, opracowany na bazie rekomendacji Komisji Europejskiej, stanowi drogowskaz dla decydentów przy tworzeniu i aktualizowaniu polityk zdrowotnych, określając priorytetowe kierunki rozwoju dla polskiego systemu ochrony zdrowia. Koncentruje się na najważniejszych czynnikach ryzyka utraty zdrowia, które odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu stanu zdrowia populacji i skutecznego zapobiegania chorobom cywilizacyjnym, zwłaszcza w kontekście procesu starzenia się społeczeństwa. Profilaktyka, w tym edukacja zdrowotna i szeroko zakrojone działania z zakresu zdrowia publicznego, są najefektywniejszym sposobem na poprawę jakości życia obywateli i kształtowanie dobrostanu społecznego. Od lat mówi się o konieczności zmiany paradygmatu opieki zdrowotnej z modelu opartego na medycynie naprawczej na model prewencyjny, oparty o kształtowanie prozdrowotnych nawyków i wczesną profilaktykę. Najwyższy czas, aby przejść do konkretów – podkreśla dr Jerzy Gryglewicz, lider projektu MBA w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, ekspert Center of Value Based Healthcare.

Jak ważne jest wdrożenie odpowiednich działań prewencyjnych w społeczeństwie, świadczy chociażby raport „Health at a Glance 2023” dla krajów członkowskich OECD. Wynika z niego, że Polaków charakteryzują gorsze wskaźniki dotyczące oczekiwanej długości życia w stosunku do średniej dla krajów OECD oraz wyższa śmiertelność możliwa do uniknięcia. Z kolei Krajowy Plan Transformacji na lata 2022-2026 wskazuje, że najistotniejsze czynniki ryzyka utraty lat życia w zdrowiu w Polsce to tytoń, wysokie ciśnienie krwi oraz wysokie BMI (otyłość), ale także ryzyka żywieniowe, wysokie stężenie glukozy we krwi (cukrzyca), alkohol, wysoki poziom cholesterolu LDL, zanieczyszczenie powietrza, zaburzenia czynności nerek i osteoporoza.

Wystarczy spojrzeć na niektóre dane przedstawione w raporcie. W Polsce do codziennego palenia w 2022 roku przyznało się aż 28,8% dorosłych Polaków (30,8% mężczyzn i 27,1% kobiet). Na otyłość, która potencjalnie ma wpływ na wystąpienie ponad 200 powikłań, choruje obecnie około 21% Polaków, a 38% ma nadwagę. Spożywanie alkoholu jest przyczyną 12% (u mężczyzn) i 2% (u kobiet) przedwczesnych zgonów oraz niesprawności.

Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (na podstawie GUS), w 2019 roku przeciętny mieszkaniec Polski wypił 9,78 litrów czystego alkoholu. Hipercholesterolemia w Polsce szacowana jest na 60-80% osób w populacji powyżej 18 roku życia, i jest ona odpowiedzialna za takie schorzenia jak: choroba niedokrwienna serca, udar mózgu i choroba tętnic obwodowych.

Dokument Programowy Instytutu Człowieka Świadomego wskazuje nie tylko najważniejsze zagrożenia i problemy zdrowotne Polaków, aktualną organizację leczenia, ale także daje rekomendacje działań w walce z tymi niebezpieczeństwami. Istotne jest także to, że większość wymienionych schorzeń należy do tzw. chorób cywilizacyjnych. Na ich występowanie wpływa więc przede wszystkim styl życia, który obecnie charakteryzuje m.in. palenie tytoniu, niewłaściwa dieta, niewielka aktywność fizyczna czy nadmierne spożywanie alkoholu. Stąd profilaktyka – obejmująca zarówno przemyślaną ofertę systemu opieki zdrowotnej oraz promocję nowego podejścia do stylu życia – wydaje się być najskuteczniejszym i najtańszym sposobem na walkę z największymi zagrożeniami zdrowotnymi społeczeństwa.

– Wykształcenie zdrowych nawyków to zadanie nie tylko dla medycyny – znaczącą rolę powinien odgrywać m.in. system edukacji, aktywizacja ruchowa dzieci i młodzieży, wsparcie pracowników firm i instytucji w aktywnym spędzaniu wolnego czasu, skuteczne programy walki z nałogami, wreszcie mądre rozwiązania legislacyjne, wspierające zachowania prozdrowotne – zauważa na łamach dokumentu programowego dr Janusz Krupa, prezes Instytutu Człowieka Świadomego. – Takie podejście to nie tylko korzyść dla poszczególnych osób, to także wymierna korzyść w skali całego kraju, gospodarki, poczucia szczęścia społecznego i korzystania z dobrodziejstw współczesnego świata”.

Instytut Człowieka Świadomego, bazując na pogłębionej analizie dokumentów strategicznych państwa, takich jak Krajowy Plan Transformacji na lata 2022-2026, oraz aktualnych danych epidemiologicznych i klinicznych, wskazuje kierunki działań zmierzających do poprawy stanu zdrowia Polaków. Ich celem powinno być zmniejszenie wpływu czynników ryzyka na zdrowie i zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat znaczenia profilaktyki zdrowotnej.

Link do raportu:

https://instytutczlowiekaswiadomego.pl/reports/Dokument_programowy_Kluczowe_ryzyka_zdrowotne_w_Polsce_-_stan_na_styczen_2024r.pdf

źródło informacji: Apella

Czytaj też o poradniku NFZ, jak zdrowo żyć: