Trwają prace nad regulacją saszetek nikotynowych będących alternatywą dla papierosów

fot. Pixabay

Obecnie trwa intensywna debata publiczna z udziałem decydentów, ekspertów i instytucji publicznych nad zaktualizowaniem i urealnieniem podejścia do walki z nałogiem palenia.

Z jednej strony doświadczenia wielu krajów, takich jak Szwecja, Anglia, Czechy czy Nowa Zelandia, potwierdzają, że jednym z kierunków skutecznej strategii antytytoniowej mogą być z powodzeniem alternatywne produkty w ramach tzw. strategii redukcji szkód „harm reduction”. Z drugiej strony eksperci apelują o dalsze ograniczenie dostępu do tradycyjnych papierosów, poprzez politykę fiskalną i ograniczenia w sprzedaży. Wśród alternatywnych produktów są saszetki nikotynowe – obecnie trwają prace nad ich uregulowaniem.

Jakie rozwiązania rekomendują eksperci?

Saszetki nikotynowe – alternatywa dla palacza

– Po pierwsze, nie dostarczamy organizmowi substancji toksycznych (np. formaldehyd, acetaldehyd, akroleina). Kolejną niezmiernie ważną zaletą jest dostarczanie nikotyny na drodze pokarmowej, a nie oddechowej. Chodzi tutaj głównie o substancje smakowe, które dostarczane na drodze pokarmowej są całkowicie nieszkodliwe, a inhalowane do płuc mogą stać się niebezpieczne[1] – wskazywał prof. Andrzej Sobczak ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Jak podkreślają autorzy raportu „Saving Lives Like Sweden”: „biorąc pod uwagę fakt, że na świecie żyje miliard ludzi uzależnionych od nikotyny, a 8 milionów osób każdego roku umiera z powodu palenia tytoniu, należy uwzględniać alternatywne produkty nikotynowe jako mniej ryzykowne dla zdrowia niż tradycyjne papierosy i często pomagające stopniowo wyjść z nałogu”[2].

Potrzeba nowych regulacji prawnych

Pojawienie się nowych kategorii wyrobów – substytutów wyrobów tytoniowych – sprawia, że niezbędne są nowe regulacje prawne. Saszetki nikotynowe są wciąż używką, która podobnie jak inne produkty nikotynowe, takie jak e-papierosy czy tytoń podgrzewany, powinny być opodatkowane.

Jak czytamy w raporcie Instytutu Staszica[3], w Polsce sami dystrybutorzy postulują o uregulowanie statusu prawnego oraz objęcie przedmiotowych wyrobów opodatkowaniem i kontrolą. W konsekwencji wyroby te byłyby przeznaczone wyłącznie dla dorosłych konsumentów, a na branżę producentów oraz dystrybutorów woreczków nikotynowych nałożony zostałby szeroko pojęty nadzór państwa.

Jak wskazuje w swoim stanowisku ekspert ochrony zdrowia Krzysztof Łanda: – Produkty zawierające nikotynę powinny być rozpatrywane w trójwymiarowej przestrzeni znaczeniowej, która informuje o minimalizacji szkód, pozwala planować badania, politykę i praktykę regulacyjną. (…) Przepisy i inicjatywy polityczne powinny być dostosowane tak, aby mniej szkodliwe produkty mogły konkurować z paleniem zwykłych papierosów, a ostatecznie całkowicie je zastąpić, jako sposób używania nikotyny przez tych dorosłych, którzy chcą nikotyny używać.[4]

Jednocześnie eksperci podkreślają, że woreczki nikotynowe nie są produktem leczniczym, nie spełniają bowiem wymogów ustawy Prawo Farmaceutyczne.

Ze względu na brak regulacji europejskich oraz krajowych, doszło w konsekwencji do samoregulacji branży w zakresie woreczków nikotynowych. Aktualnie dostępne są na rynku moce produktów: od 0-8 mg/g nikotyny do nawet 65 mg/g nikotyny. Nie istnieją też regulacje zdrowotne określające limit mg/g nikotyny. Dlatego eksperci rekomendują, aby wprowadzone regulacje określały maksymalne dawki nikotyny w opakowaniu jednostkowym.

– Biorąc pod uwagę opisane dane, dotyczące stężeń nikotyny i obowiązujące dyrektywy oraz systemy klasyfikacji, zawartość nikotyny w beztytoniowych saszetkach nikotynowych powinna być określana w miligramach na gram saszetki i nie przekraczać limitu 16,6 mg nikotyny na gram saszetki. Ograniczenia te są wymagane ze względu na bezpieczeństwo używania saszetek dostarczających nikotynę[5] – argumentowała farmakolog prof. Halina Car z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Trwają prace w ministerstwie

Obecnie w Ministerstwie Finansów, przy udziale przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia, trwają prace nad założeniami zmian mające na celu objęcie ustawą o podatku akcyzowym grupy wyrobów zawierających nikotynę, niezawierających tytoniu, innych niż płyn do papierosów elektronicznych, stanowiących substytuty dla wyrobów tytoniowych.

Co istotne, włączenie woreczków nikotynowych do grupy wyrobów podlegających opodatkowaniu jest zgodne z postulatami branży tytoniowej, oraz założeniami zmiany Dyrektywy Rady 2011/64/UE w sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych.[6]

Założenia wypracowane przez zespół[7] do spraw opracowania projektu regulacji prawnych w zakresie funkcjonowania unijnego Systemu Śledzenia Ruchu i Pochodzenia wyrobów tytoniowych (Track&Trace) oraz substytutów wyrobów tytoniowych, zawierają m.in.:

* propozycję stworzenia definicji innych wyrobów zawierających nikotynę, niezawierających tytoniu, które mogą być używane do wchłania nikotyny przez organizm ludzki, z jednoczesnym wyłączeniem z niej płynów do papierosów elektronicznych oraz wyrobów medycznych, produktów leczniczych, żywności i środków spożywczych,

* określenie podstawy opodatkowania saszetek od masy wyrobu,

* wprowadzenie stawki akcyzy ze ścieżką dojścia w 2027 roku wraz z banderolami i pełnym reżimem akcyzowym,

*rekomendacje objęcia ograniczeniami zawartości nikotyny.

Źródło informacji: medicalpress

[1] https://asobczak.com.pl/woreczki-nikotynowe-nowy-rewelacyjny-jak-sie-wydaje-produkt-pomocny-w-redukcji-szkod-wywolanych-paleniem-tytoniu/

[2] Raport „Saving lives like Sweden”, 2023, https://smokefreesweden.org/resources/

[3] Beztytoniowe woreczki nikotynowe jako alternatywa dla tradycyjnych papierosów, raport Instytutu Staszica, lipiec 2023, https://www.instytutstaszica.org/_files/ugd/9d2a9b_59c9d8eb7b4f4f689afdcc019a2001b6.pdf

[4] https://krislanda.eu/klek/opinia-dotyczaca-saszetek-nikotynowych-nicotine-pouches-w-strategii-thr-tobacco-harm-reduction/

[5] Komentarz ekspercki: https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Choroby-Pluc/Prof-H-Car-Saszetki-nikotynowe-bez-tytoniu-mniej-ryzykowna-alternatywa-dla-papierosow,242657,1022.amp

[6] Ministerstwo Finansów: https://www.podatki.gov.pl/media/9481/prezentacja-substytuty.pdf

[7] https://www.podatki.gov.pl/media/9481/prezentacja-substytuty.pdf