Czym jest ból i jakie powoduje konsekwencje okiem fizjoterapeuty

fot. Pixabay

Ból to ważny sygnał organizmu, pokazujący, że z naszym ciałem dzieje się coś niedobrego. Powoduje on nieprzyjemne doznania zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Kiedy trwa długo i jest silny, powoduje dodatkowe skutki.

Wyróżnia się trzy główne struktury powodujące ból w narządzie ruchu: staw, mięśnie oraz struktury nerwowe. Ból może pojawiać się w jednej ze struktur lub kilku naraz. W sytuacji nieleczonego, długotrwałego bólu, może dojść do miejscowych zwłóknień, blizn i zlepień, które już bardzo trudno wyleczyć.

Ból, który odczuwany w ciele, nie zawsze musi świadczyć o tym, że właśnie to miejsce jest źródłem problemu. Może być on odczuwany za pośrednictwem wrażliwych zakończeń znajdujących się na przykład w chrząstce stawowej, mięśniach czy powięziach. Im uraz jest poważniejszy, tym większe prawdopodobieństwo uszkodzenia kolejnych struktur. Dodatkowo im trwa on dłużej, tym zwiększa prawdopodobieństwo uszkodzeń w strukturach ciała, zaburzeń w funkcji narządu ruchu, zaburzeń w strukturze mięśni i stawów.

– Najważniejsze podczas wizyty jest prawidłowe zweryfikowanie bólu. Od tego zależy skuteczność i sposób terapii. Ciało człowieka jest bogato unerwione. W przypadku stawów ból utrudnia ruchy fizjologiczne. W przypadku mięśni struktury te mogą ulec uszkodzeniu w wyniku ostrego urazu i powodować ból zapalny. Zarówno jeden i drugi rodzaj bólu mogą powodować punkty spustowe – są to miejsca powstające w wyniku przeciążenia mięśniowo-powięziowego. Dzielą się one na aktywne, czyli takie, które powodują ból w spoczynku, jak i utajone, są to miejsca wrażliwe miejscowo – wyjaśnia Zygmunt Bartosiewicz, fizjoterapeuta z Kliniki Fizjoterapii.

Czynnikami aktywującymi ból może być zła postawa ciała, zaburzenia snu czy niepokój. Powstają one również w wyniku urazów lub sumowania się mikrourazów. Także długotrwałe napięcie nerwowe powoduje ból w obrębie struktur nerwowych. Wyróżnia się różne rodzaje bólu, jak na przykład ból rzutowany, który wynika niekoniecznie z miejsca, w którym go odczuwamy.

Najczęściej ból pojawia się w okolicach głowy i szyi (górna część mięśnia czworobocznego i mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego), obręczy biodrowej (mięsień czworoboczny lędźwi, mięśnie pośladkowe), okolicy kulszowo-goleniowej (mięśnie pośladkowe, mięsień gruszkowaty).

Aby sprawdzić rodzaj bólu, fizjoterapeuta wykonuje testy, na przykład uniesienia wyprostowanej kończyny (SLR), test zwieszenia, test dla nerwu udowego i test napięcia nerwów kończyn górnych. Gdy pacjent odczuwa ból wraz ze zwiększeniem napięcia mechanicznego, a zmniejsza się, gdy rozluźnia tkanki nerwowe, najprawdopodobniej występują zaburzenia w obrębie struktur nerwowych.

Likwidowanie bólu jest podstawowym elementem terapii. Najważniejsza jest jednak prawidłowa diagnostyka. Fizjoterapeuta powinien ocenić wszystkie możliwe miejsca i pochodzenie dolegliwości. Powinien znaleźć każdą większą nieprawidłowość w stawach, mięśniach lub strukturach nerwowych. Najczęstszym sposobem terapii jest przywrócenie pełnego zakresu ruchu, usunięcie aktywnych punktów spustowych lub przywrócenie właściwego napięcia struktur nerwowych.

Podstawą leczenia jest fizjoterapia oraz program ćwiczeń rehabilitacyjnych. Terapia polega na rozluźnieniu powięzi i kompresji niedokrwienia. Dolegliwości bólowe mają zazwyczaj charakter wieloczynnikowy i wymagają oceny klinicznej. Zadaniem fizjoterapeuty jest przywrócenie prawidłowej mechaniki i zmniejszenie lub całkowite zlikwidowanie bólu.