Borówki – chłodzą i chronią przed upałem

Borówki i owoce jagodowe są korzystne w okresie upałów. Pomagają w nawodnieniu organizmu, a bogactwo antyoksydantów pomaga chronić komórki przed stresem oksydacyjnym, który wzrasta w wyniku upałów. To dlatego polski sezon zbiorów borówki przypada na miesiące najcieplejsze. O zaletach borówki opowiada Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczny, wykładowca Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i ekspert Core Team.

Nie zastanawiamy się na tym, dlaczego owoce jagodowe najbardziej potrzebne są nam latem. Dlaczego natura w każdym kolejnym miesiącu oferuje nam owoce ciemniejsze, czyli jeszcze bogatsze w antocyjany, naturalne (roślinne) barwniki o właściwościach antyoksydacyjnych. Na początku lata królują truskawki i maliny, ale sierpień należy już do borówki.

Borówka podbiła rankingi najzdrowszych owoców

Owoce borówki są najbogatszym źródłem antyoksydantów wśród wszystkich owoców i warzyw. Dlatego tak dobrze wspierają nasz układ odpornościowy w okresie największych wyzwań. Ekstremalne upały i przewlekły stres oksydacyjny sprzyjają chorobom nowotworowym i chorobom układu krążenia.

Borówki regenerują nasze oczy i mózg, układ nerwowy. Pozwalają zachować dobrą kondycję i młody wygląd skóry, gdyż upały przyspieszają procesy starzenia, a skóra traci elastyczność (włókna kolagenowe i elastynowe).

Borówki charakteryzuje też niski indeks glikemiczny i wysoka zawartość błonnika, dzięki czemu korzystnie wpływają na nasze trawienie i inne procesy fizjologiczne.

Jakie korzyści zdrowotne możemy odnieść, jedząc borówki regularnie, nie tylko latem? Czy prawdą jest, że kto pracuje dużo przed ekranem komputera, powinien jeść borówki? O odpowiedzi na te pytania poproszona została dietetyk kliniczna Monika Stromkie-Złomaniec.

Lato z borówkami

Borówkę powinniśmy kojarzyć z latem. Początek polskiego sezonu zbiorów przypada na początek lata. 1 lipca to data zapisana w kalendarzu jako „Dzień Polskiej Borówki”. Na polskich plantacjach zbiory trwają trzy miesiące, od przełomu czerwca i lipca do końca września. Dokładnie tak, jak kalendarzowe lato.

Wartość odżywcza borówki

Zacznijmy od tego, że borówki dostarczają wielu witamin A, C, K, E, witaminy z grupy B. Kwas askorbinowy (witamina C) jest jednym z przeciwutleniaczy, ważnym dla zdrowia skóry i odporności. Witamina K1 (produkowana przez rośliny), zwana również filochinonem, bierze udział w krzepnięciu krwi oraz uczestniczy w procesach mineralizacji kośćca.

Poza witaminami borówka jest źródłem magnezu, potasu, manganu i miedzi. Owoce cenimy również za polifenole o udowodnionym korzystnym działaniu na zdrowie. W borówkach dominują antocyjany, które odpowiadają także za charakterystyczny niebieskofioletowy kolor owoców.

100 g borówek dostarcza około 57 kcal. Borówki mają niski indeks glikemiczny i mogą być spożywane przez diabetyków, najlepiej w połączeniu z jogurtem naturalnym, orzechami lub jako zdrowy deser po posiłku.

Korzyści z jedzenia borówek

Poznaj 4 powody, dla których warto jeść borówki:

1. Poprawiają wzrok

Antocyjany, licznie obecne w borówkach, działają regenerująco na fotoreceptory oka. Jedzenie owoców może być jednym z elementów profilaktyki chorób oczu. Ufaj swoim oczom – wybieraj borówki!

2. Usprawniają pracę mózgu

Borówki pomagają w utrzymaniu prawidłowych funkcji mózgu, sprzyjają lepszej pamięci i sprawności umysłowej.

3. Opóźniają procesy starzenia się

Borówki to bomby antyoksydantów, które niwelują skutki stresu oksydacyjnego, przyczyniającego się do starzenia i degeneracji organizmu od wewnątrz i od zewnątrz.

4. Działają przeciwmiażdżycowo

Przeciwutleniacze obecne w owocach przeciwdziałają nadmiernemu utlenianiu LDL cholesterolu i regulują ciśnienie tętnicze krwi. Sprawia to, że układ krwionośny jest chroniony przed miażdżycą i jej skutkami, takimi jak zawał serca i udar mózgu.

Borówki dla oczu

Sokoli wzrok po borówkach? Coś w tym jest… Owoce zawierają liczne polifenole, a dokładniej antocyjany, które wykazują regenerujące działanie na fotoreceptory oka. Antocyjany chronią też przed niszczycielskim działaniem wolnych rodników, które krążą w całym organizmie, ale przy braku równowagi między wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami (np. polifenolami), działają destrukcyjnie na komórki. Mogą również negatywnie oddziaływać na wzrok.

Poza tym z borówkami dostarczamy witaminy A, której odpowiednia ilość w organizmie jest niezbędna, aby nie zachorować na tak zwaną „kurzą ślepotę”. Jest to wada wzroku, której istotą są zaburzenia widzenia po zmierzchu lub w słabo oświetlonym pomieszczeniu.

Podczas II wojny światowej piloci brytyjskiego RAF-u jedli borówkę w celu polepszenia jakości widzenia o zmroku.

Niewątpliwie powinniśmy traktować borówki jako naturalną profilaktykę chorób oczu, bo coraz młodsi zaczynają eksploatować swój wzrok przed ekranami telewizorów, telefonów i tabletów. Prosty nawyk – ustawiaj filiżankę borówek przy komputerze, a (lepiej) zobaczysz!

Borówki dla mózgu

Stres oksydacyjny to brak równowagi między wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami. W takiej sytuacji dochodzi do szybszego starzenia się wszystkich komórek organizmu, w tym także mózgowych. Pogarsza to funkcjonowanie mózgu i w konsekwencji miewamy problemy z pamięcią i koncentracją. Przeciwutlaniaczy, inaczej antyoksydantów, dostarczają nam między innymi borówki. To dlatego mogą pośrednio przyczyniać się do ochrony komórek mózgowych przed niszczycielskim działaniem wolnych rodników.

Korzyści z jedzenia borówek, w opisywanym kontekście, zaobserwowano w badaniach na zwierzętach oraz ludziach.

Borówka – ulubiony owoc dietetyków

Komu specjaliści ją polecają? – Tobie! Chcesz utrzymać zdrowie? – Jedz borówki, jedz owoce jagodowe.

Borówka wspomaga profilaktykę chorób metabolicznych, od cukrzycy, przez zaburzenia lipidowe, które są bardzo powszechne wśród Polaków. Filiżanka (co najmniej) sezonowych owoców jagodowych do posiłku to jeden z kroków do zachowania zdrowia.

Jedząc borówki i inne owoce o ciemnym wybarwieniu, spowolnisz starzenie się organizmu. Jest to zasługa antyoksydantów! Najwięcej antocyjanów o silnym potencjale niszczącym wolne rodniki znajdziesz w owocach o intensywnym wybarwieniu.

Ulubiony superowoc świata zaprasza do siebie

Rośnie liczb konsumentów i konsumpcja borówek na osobę. Ta ostatnia należy do najwyższych na świcie. Więcej o popularności borówki w materiale pt. „Borówka z historycznym rekordem ilości konsumentów”.

Coraz większym zainteresowaniem cieszy się także możliwość samodzielnego zbierania borówek. Poza tym, że można spędzić czas na świeżym powietrzu, poznać plantatorów, to jeszcze kupić owoce w korzystnej cenie. Warto szukać lokalnych plantacji, które otwierają się dla konsumentów. Sierpień to czas borówki!

Jagodowa sztafeta

Lato to czas, kiedy relatywnie łatwo możemy zbudować nawyk codziennej konsumpcji owoców. Tych nawyków bardzo nam brakuje. Korzystajmy z wyjątkowych walorów borówki i innych owoców jagodowych. Świeżymi owocami krajowej produkcji tak naprawdę możemy cieszyć się przez siedem miesięcy w roku. Od pierwszych truskawek, jagody kamczackiej, agrestu, po jesienne odmiany malin, czerwone porzeczki i minikiwi.

Korzystajmy, jagodowe to nasze polskie superowoce.

Więcej o walorach owoców jagodowych na stronie PolskieSuperowoce.pl.

Przy opracowaniu wykorzystano: https://dietetycy.org.pl/borowki oraz Krikorian, R., Shidler, M. D., Nash, T. A., Kalt, W., Vinqvist-Tymchuk, M. R., Shukitt-Hale, B., & Joseph, J. A. (2010). Blueberry supplementation improves memory in older adults. Journal of agricultural and food chemistry, 58(7), 3996-4000.

Opracowanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw kampanii „Czas na polskie superowoce! V edycja”.

Projekt jest realizowany pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Źródło informacji: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw