Biała Podlaska: Pomnik samolotu na 100-lecie Podlaskiej Wytwórni Samolotów

fot. Jerzy Trudzik

Skarpa we wschodniej części ulicy Zielonej, od strony ronda na skrzyżowaniu ulic Łomaskiej i Kolejowej – 21 sierpnia 2023 r. Montaż repliki samolotu PWS-26 na cokole. Wykonawcami monumentu byli: Transbet, Bialmet oraz ZSZ nr 2 im. Żwirki i Wigury

Najbliższa sobota, 16 września, będzie najważniejszym dniem obchodzonej w tym roku 100. rocznicy utworzenia Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podlaskiej. Jej punktem kulminacyjnym zaś – odsłonięcie pomnika samolotu PWS-26, bodaj najważniejszego pod względem konstrukcyjnym i produkcyjnym autonomicznego sukcesu wytwórni.

100. rocznica utworzenia PWS jest motywem przewodnim tegorocznych Miejskich Obchodów Święta Lotnictwa Polskiego. Sobotnie uroczystości rozpoczną się o godzinie 11. Oto ich program:

godz. 11.00 – uroczysta msza św. w kościele wojskowym pod wezwaniem Świętego Kazimierza Królewicza przy ulicy Dokudowskiej,

godz. 12.00 – złożenie wiązanek kwiatów pod pomnikiem Lotników Podlasia na placu przy kościele,

Przemarsz uczestników uroczystości z Orkiestrą Wojskową i Kompanią Reprezentacyjną Sił Powietrznych na czele oraz pocztami sztandarowymi ulicą Łomaską do pomnika samolotu.

godz. 12.30, rondo na skrzyżowaniu ulic Łomaskiej z Zieloną – odsłonięcie monumentu samolotu PWS-26,

godz. 13.30, rondo na skrzyżowaniu alei Jana Pawła II i ulicy Janowskiej – oficjalne nadanie nazwy ronda Podlaskiej Wytwórni Samolotów,

godz. 15.00, sala ROBiR AWF przy ul. Akademickiej 2 – występ chóru Echo Podlasia; zaraz potem o godzinie 16 koncert wirtuoza akordeonu Marcina Wyrostka.

Pomysł uczczenia setnej rocznicy utworzenia PWS zrodził się w środowisku członków Bialskopodlaskiego Oddziału Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP jeszcze przed paru laty. Wymyślono, iż powinien to być godny tej wytwórni monument. Z czasem postawiono na samolot PWS-26.

Mural na ścianie bloku mieszkalnego przy ulicy Sidorskiej 23 jest doskonale widocznym znakiem rozpoznawczym dla znajdującej się tam Sali Tradycji Lotniczych Południowego Podlasia

Z pewnością wiele osób zasługuje na wyróżnienie z racji podjętej inicjatywy, pojawią się jeszcze inne. Jednak bezsprzecznie nie byłoby pomnika, gdyby nie radny miejski ppłk pil. w st. spocz. Franciszek Ostrowski. To on, jako osoba fizyczna, wziął na siebie ryzyko i odpowiedzialność, złożył wniosek o ubieganie się o pieniądze na realizację dzieła w ramach Budżetu Obywatelskiego. Spotkało się to z wielkim poparciem mieszkańców Białej Podlaskiej. Projekt uzyskał 2518 głosów.

Szybko jednak okazało się, że same pieniądze nie wystarczą. Życzliwą, pomocną dłoń wyciągnął prezydent miasta Michał Litwiniuk. Jego poprzednik od lotników się dystansował, teraz otworzyło się przed nimi wiele drzwi. Ale to Franciszek Ostrowski swoim uporem, determinacją i nieustępliwością dopiął tego, że święto, choć wymyślone przez innych, owocować będzie pomnikiem upamiętniającym wspaniały dorobek PWS i wpływ wytwórni na rozwój miasta.

Niezależnie od święta i jubileuszu PWS, lotnicy ciągle wzbogacają eksponaty w Sali Tradycji Lotniczych Południowego Podlasia i ponawiają swoje zaproszenie do jej odwiedzenia. W każdą środę w godzinach od 12.00 do 16.00 sala tradycji jest otwarta dla zwiedzających. Ale można też uzgodnić telefonicznie dogodny moment – wystarczy zadzwonić do odpowiedzialnego przedstawiciela stowarzyszenia pod numer tel. 601 374 293. Można też skorzystać z pośrednictwa Muzeum Południowego Podlasia, które sprawuje nadzór merytoryczny i organizacyjny nad salą tradycji, telefonując pod numer 508 091 745.

Jerzy Trudzik

zdjęcia Jerzy Trudzik, Franciszek Ostrowski

Tak obecnie wygląda pomnik i jego otoczenie przy ulicy Zielonej: