Jak niedobór żelaza wpływa na nasz organizm?

fot. archiwum

Niedobór żelaza jest najczęstszym niedoborem żywieniowym na świecie. To też jedna z głównych przyczyn anemii. Dodatkowo brak żelaza skutkuje także chronicznym zmęczeniem, wypadaniem włosów i wieloma innymi niekorzystnymi zmianami w organizmie. Jak sprawdzić czy mamy odpowiedni poziom żelaza we krwi, gdzie szukać przyczyn ewentualnego niedoboru oraz jaki ma on wpływ na nasze włosy?

Żelazo a ferrytyna

Ferrytyna to główne białko magazynujące żelazo, jest niezbędna do homeostazy żelaza i bierze udział w wielu procesach fizjologicznych i patologicznych. W medycynie klinicznej ferrytyna jest wykorzystywana głównie jako marker w surowicy całkowitego poziomu żelaza w organizmie. W przypadkach niedoboru i przeładowaniu żelaza ferrytyna w surowicy odgrywa kluczową rolę zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu. Dlatego też to ferrytyna jest najlepszym wskaźnikiem określającym poziom żelaza w tkankach, a nie tylko w krwiobiegu. Ferrytyny ma także istotny wpływ na wzrost włosów. Odpowiada za jakość włosów oraz wpływa na podziały komórkowe w mieszku włosowym i kondycję łodygi.

Przeprowadzone badania kliniczne na temat związku niskiego poziomu ferrytyny z wypadaniem włosów sugerują, że żelazo może odgrywać pewną rolę w tzw łysieniu telogenowym.

Niedobór żelaza a wypadanie włosów

Żelazo pełni funkcję magazynowania i transportu tlenu w organizmie. W przypadku jego niedoboru dochodzi do niedotlenienia tkanek. Niedobór żelaza powoduje, że organizm ogranicza dostępność tego minerału do mieszków włosowych na rzecz innych procesów niezbędnych do utrzymania organizmu przy życiu np. produkcji czerwonych krwinek. Niedostateczna ilość substancji odżywczych oraz niedotlenienie mieszków włosowych może prowadzić do osłabienia oraz nadmiernego wypadania włosów.

Niedobór żelaza – co robić?

Przede wszystkim należy udać się do specjalisty i wykonać podstawowe badania z krwi i kału, które są niezbędne w odpowiedniej diagnostyce. Suplementacja w przypadku niedoboru żelaza powinna odbywać się pod okiem specjalisty, który dobierze odpowiednią dawkę i będzie regularnie kontrolował jego poziom w organizmie. – wyjaśnia Anna Mackojć z Instytutu Trychologii.

Należy także pamiętać o działaniach wspomagających suplementację żelaza, jak wprowadzenie do diety produktów bogatych w witaminę C. Unikać za to kawy i herbaty, które zmniejszają jego przyswajalność. Warto pamiętać także o produktach bogatych w żelazo takich jak: wątróbka, kaszanka, ryby, owoce morza, jajka, krwisty stek, buraki, liście szpinaku, gorzka czekolada czy pestki dyni.

Dlaczego cierpimy na niedobór żelaza w organizmie?

Dieta uboga w żelazo

Głównie występuje u osób, które są na diecie eliminacyjnej, redukcyjniej, wegetariańskiej bądź wegańskiej i nie mają prawidłowo zbilansowanych posiłków. Często towarzyszy im również niedobór witamin z grupy B. Do niedoboru żelaza może prowadzić również dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność, jak chipsy, słodycze czy fast foody.

Nadwrażliwość na gluten

U części osób gluten może powodować nadwrażliwość, która może powodować wzdęcia i bóle brzucha, ale także zaostrzenie objawów AZS czy łuszczycy. Osoby cierpiące na nadwrażliwość na gluten mogą zmagać się także z chronicznym zmęczeniem. Długotrwałe spożywanie glutenu pomimo nadwrażliwości na celiakię, może prowadzić do stanów zapalnych jelita, zniszczenia jego kosmków, a w efekcie upośledzenia wchłaniania składników odżywczych w jelicie cienkim.

Niski poziom kwasu solnego w żołądku

Inhibitory pompy protonowej to popularne leki stosowane w terapii schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego. Działają one hamująco na pompę protonową i wpływają na zmniejszenie poziomy kwasu solnego w żołądku, co prowadzi do zwiększenia pH w żołądku. Mogą mieć one wpływ na zaburzenie wchłaniania żelaza niehemowego. Kwas solny ułatwia bowiem dysocjację soli żelaza pochodzących z pożywienia. Na niski poziom kwasu solnego mogą być też narażone osoby po długotrwałej antybiotykoterapii, spożywające alkohol czy sięgające po papierosy.

Zaburzenia mikrobioty jelitowej

Przerost bakterii patogennych, przerost candidy czy występujące pasożyty mogą prowadzić do zaburzenia mikrobioty jelitowej. Dodatkowo należy pamiętać, że znaczący wpływ na mikrobiotę jelitową mają antybiotyki. Każda terapia antybiotykowa niekorzystnie wpływa na zmianę jej składu. Poza niskim poziomem żelaza, objawami zaburzeń mikrobioty są również liczne objawy skórne.

SIBO, zaburzenia jelitowe

Tych schorzeń nie wolno lekceważyć. Nieleczone mogą mieć poważne skutki zarówno dla brzucha, ale również włosów jak i skóry. W takich przypadkach wymagana jest dokładna diagnostyka, postępowanie dietetyczne i terapeutyczne oraz stała kontrola specjalisty.

Kondycja naszych włosów jest ściśle związana z funkcjonowaniem całego organizmu. Jeśli występują w nim jakieś nieprawidłowości, włosy są pierwszym elementem, do którego przestają być dostarczane substancje odżywcze. Dlatego jeśli zaobserwujemy, że nasze włosy są w gorszej kondycji i zaczynają nadmiernie wypadać, przyczyn należy szukać wewnątrz organizmu.