Zmiany w ZUS dla działaczy opozycji antykomunistycznej

fot. archiwum

Działacze opozycji antykomunistycznej i represjonowani z powodów politycznych otrzymali nowe uprawnienia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Ich emerytury i renty mogą wzrosnąć.

Nowelizacja przepisów weszła w życie 1 czerwca. Wprowadza nowy rodzaj okresów składkowych liczonych do emerytury lub renty. Rozszerza też grupę osób uprawnionych do świadczenia wyrównawczego.

Zmiany w świadczeniu wyrównawczym

Działacze opozycji antykomunistycznej i osoby, które były represjonowane z powodów politycznych, mają prawo do wyrównania swoich emerytur i rent do kwoty 2501,76 zł brutto. Do tej pory świadczenie wyrównawcze przysługiwało pobierającym emerytury, renty inwalidzkie i renty z tytułu niezdolności do pracy. Teraz mogą z niego skorzystać także osoby pobierające renty rodzinne. W tym celu powinny złożyć do ZUS wniosek o świadczenie (na formularzu ER-SWA) i dołączyć do niego decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Nowy okres składkowy

Okres, gdy opozycjonista nie mógł wykonywać pracy, będzie się teraz wliczał do emerytury i renty tak jak zatrudnienie. Okresem składkowym jest czas, gdy taka osoba nie mogła wykonywać swojego zawodu przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce.

Korzystne przeliczenie emerytur i rent

Nowe przepisy pozwalają też korzystniej wyliczać emerytury i renty opozycjonistów. Niektóre okresy ich działania można teraz uwzględnić przy obliczaniu świadczeń w ZUS tak jak pracę z przeciętnym wynagrodzeniem. Chodzi o czas, gdy z powodu represji politycznych byli więzieni, internowani, nie mogli pracować lub pracowali na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych nielegalnych w czasach PRL. Szczegółowy opis tych okresów zawiera poniższa ramka:

Możliwość wyliczenia emerytury lub renty z zastosowaniem przeciętnego wynagrodzenia dotyczy okresów:

pozbawienia możliwości wykonywania zawodu przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce,
osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną,
świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.,
niewykonywania pracy przed 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych,
internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym.

Z tych zmian skorzystają także osoby, którym przysługuje renta rodzinna po działaczach opozycji antykomunistycznej i osobach represjonowanych.

Wniosek o przeliczenie

Osoby, które już pobierają emeryturę lub rentę obliczoną przed 1 czerwca 2021 r., mogą wystąpić o przeliczenie świadczenia. Muszą w tym celu złożyć wniosek w ZUS (formularz ERPO). Trzeba do niego dołączyć decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, która potwierdza powyższe okresy (jeśli ZUS wcześniej takiej decyzji nie otrzymał).

Emerytura lub renta w nowej wysokości będzie przysługiwać od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej niż od 1 czerwca 2021 r.