Pomnik Kłosowskiego ozdobił plac Wolności

fot. Istvan Grabowski

W uroczystym przecięciu wstęgi uczestniczyli: syn aktora Tomasz Kłosowski, aktorka i wieloletnia przyjaciółka Kłosowskiego Teresa Lipowska, wicewojewoda lubelski Robert Gmitruczuk, prezydenci Białej Podlaskiej Michał Litwiniuk i Maciej Buczyński, a także przedstawiciele Koła Bialczan Krystyna Nowicka i Lech Kowalczuk

Istniejące od 101 lat Stowarzyszenie Koło Bialczan kultywuje pamięć o postaciach promujących Białą Podlaską. Widać to nie tylko podczas corocznej kwesty na odnowę zabytkowych pomników na bialskiej nekropolii. Z inicjatywy prezes stowarzyszenia Krystyny Nowickiej, miasto wzbogaciło się o pomnik aktora Romana Kłosowskiego, otwarty oficjalnie 29 września.

Potrzeba było zaledwie trzech lat, by inicjatywa ziściła się w postaci spiżowego pomnika. Dzięki zaangażowaniu członków Koła Bialczan, przychylności mieszkańców wrzucających datki do puszek, aktywności bialskich szkół, życzliwości przedsiębiorców, a także wsparciu finansowemu prezydenta miasta Michała Litwiniuka, udało się uczcić pamięć o Honorowym Obywatelu Miasta Biała Podlaska (otrzymał ten tytuł w 2008 roku).

Roman Kłosowski był aktorem filmowym i teatralnym, reżyserem i pedagogiem. Urodził się 14 lutego 1929 roku w Białej Podlaskiej, mieszkał niedaleko centrum, przy ulicy Garncarskiej. Był nie tylko świetnym aktorem, ale też wspaniałym człowiekiem, oddanym przyjacielem, osobą o dużym poczuciu humoru. Mimo iż życiowe losy rzuciły go daleko od rodzinnego miasta, utrzymywał serdeczne kontakty z Białą Podlaską.

W teatrze zadebiutował 1 września 1953 roku. Jego rolami dyplomowymi był Puk w „Śnie nocy letniej” Williama Szekspira w reżyserii Jana Kreczmara oraz Edek i Kolega w „Pannie Maliczewskiej” Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Janiny Romanówny. Na deskach zawodowego teatru zadebiutował w wielu spektaklach. Przez pięć lat (1976-1981) był dyrektorem Teatru Powszechnego w Łodzi. Zagrał tam m.in. w „Szwejku”, na scenie był Ryszardem III, wykładał w łódzkiej „Filmówce”. Oczywiście bardzo wielu widzom znany był też z roli Maliniaka w serialu telewizyjnym „Czterdziestolatek”.

Jak podkreślił na scenie 29 września prezydent Michał Litwiniuk, Biała Podlaska była dla niego ojczyzną-matczyzną, ciepłym domowym ogniskiem, bijącym przy ulicy Gancarskiej. Jako wspaniały aktor, często wracał wspomnieniami do rodzinnego miasta – podkreślił prezydent. W ciągu swej świetlanej kariery z życzliwością wypowiadał się o miejscu swego pochodzenia, co mieszkańcy Białej Podlaskiej bardzo cenili. Ostatni raz zagrał w rodzinnym mieście w 2013 roku, w sztuce Becketta „Ostatnia taśma Crappa”. Publiczność obecna na spektaklu w Państwowej Szkole Wyższej nagrodziła nestora owacją na stojąco i koszem kwiatów.

Dzięki dobrym kontaktom z twórcą ławeczki-pomnika Józefa Ignacego Kraszewskiego, na autora rzeźby Kłosowskiego ponownie wybrano prof. Grzegorza Maślewskiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (również bialczanina i absolwenta I Liceum Ogólnokształcącego im. J.I. Kraszewskiego).

– Starałem się przedstawić Romana Kłosowskiego w początkowej fazie jego kariery aktorskiej – mówi Grzegorz Maślewski. – Stąd to spojrzenie w przyszłość, z nadzieją na rozwój artystyczny. Nie da się uniknąć skojarzeń postaci z najbardziej rozpoznawalną rolą Maliniaka. Dlatego na podstawie umieściłem kask, często obecny w serialu „Czterdziestolatek”, co mam nadzieję zostanie odebrane jako pewnego rodzaju dowcip. Myślę, że ta rzeźba dobrze wpisała się w architekturę placu Wolności i będzie cieszyła oczy mieszkańców oraz przejezdnych.

Na uroczystość otwarcia pomnika – oprócz mieszkańców, reprezentacji szkół, radnych, przedstawicieli władz miasta i członków Koła Bialczan – przybyło wielu zaproszonych gości. Wśród nich byli: syn aktora Tomasz Kłosowski z żoną Barbarą, wicewojewoda lubelski Robert Gmitruczuk, znana aktorka i wieloletnia przyjaciółka Kłosowskiego Teresa Lipowska, a także szefowie oddziałów Koła Bialczan z Lublina i Warszawy.

Zabierając głos Tomasz Kłosowski powiedział między innymi: – Mam ogromną wdzięczność dla wszystkich osób, które przyczyniły się do powstania tego pomnika. Mało który aktor został tak doceniony przez miasto, gdzie się urodził. Bardzo byłem ciekaw, jak będzie wyglądał postument. W tej roli ojciec wygląda poważnie, a przy tym jeszcze młody i pełen energii. Zapamiętałem go jako człowieka czynu, który mało mówił, a więcej robił. Przypadkowo spotykani na ulicy ludzie okazywali mu serdeczność i życzliwość. Ojciec był prosty, myślący sercem i wrażliwy na potrzeby innych. Podziwiałem go za miłość do sztuki i siłę. W wieku 84 lat, mimo poważnych kłopotów ze wzrokiem i operacji, jakie przeszedł, podjął się roli w spektaklu „Ostatnia taśma Crappa”, wystawianym przez Teatr im. J. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim.

Postać Romana Kłosowskiego wspominała też synowa Barbara. – Jestem dumna z tego – mówiła – że mogę być dziś w rodzinnym mieście teścia, które tak go uhonorowało. Wiele mu zawdzięczałam. Przyjmował mnie do pracy w teatrze i ukształtował zawodowo. Dziękuję z całego serca wszystkim ludziom, którzy przyczynili się do dzisiejszego wyjątkowego honoru.

Wypowiadała się też aktorka Teresa Lipowska, przez 60 lat utrzymująca żywe kontakty z Romanem Kłosowskim. – To był bardzo bliski mi człowiek, i towarzyszyłam mu do ostatnich chwil życia. Romek, nazywany przez przyjaciół Gapcio, był wspaniałą osobą. Życzliwy dla aktorów, otwierał im serca na teatr. Jestem przeszczęśliwa, że mogłam dziś dojechać do Białej Podlaskiej i uczestniczyć w tak podniosłym wydarzeniu. Kłaniam się nisko bialczanom za to, że potrafili tak skromnemu człowiekowi uczynić taki honor – powiedziała.

Prezydent miasta wręczył miniaturowe repliki pomnika rodzinie wybitnego aktora oraz Teresie Lipowskiej. Otrzymał ją też Bogdan Szewczak, szef Zakładu Usług Budowlano-Drogowych w Białej Podlaskiej, za szczególne wsparcie dzieła budowy pomnika. Inni sponsorzy uhonorowani zostali grawertonami i medalami wybitymi z okazji 100-lecia Koła Bialczan. Podziękowania i medale odebrali też dyrektorzy bialskich szkół.

Finałem uroczystości było przecięcie honorowej wstęgi przed pomnikiem. Teraz mogą go podziwiać mieszkańcy Białej Podlaskiej, którzy mieli okazję poznać go bliżej, czy po prostu zachwycali się jego doskonałymi rolami w wielu filmach fabularnych.

Istvan Grabowski

Obejrzyj naszą galerię zdjęć z uroczystości oficjalnego odsłonięcia pomnika Romana Kłosowskiego: