Dzieje 9 pułku artylerii lekkiej w latach 1919-1939 (cz. 13)

fot.z archiwum autora tekstu

W bialskich w koszarach 9 PAL przy ul. Warszawskiej dużą popularnością cieszyła się hippika (II połowa lat 20. XX w.)

Sport w 9 pułku artylerii lekkiej

W okresie II Rzeczypospolitej ważną rolę w wyszkoleniu wojskowym odgrywał sport. Niepodległa Polska, chcąc zachować stabilizację, musiała mieć silną i sprawną armię. Każda jednostka miała własnego oficera lub podoficera do spraw sportu, odpowiedzialnych za prowadzenie wychowania fizycznego. Do ich dyspozycji miały pozostawać obiekty sportowe znajdujące się na terenie jednostki.

Przy wszystkich Dowództwach Okręgów Generalnych zamierzano utworzyć stanowiska inspektorów wychowania fizycznego, odpowiadających za upowszechnianie ćwiczeń fizycznych w poszczególnych okręgach. Z kolei w pułkach zadania te wykonywać mieli kierownicy wychowania fizycznego. Kierownik odpowiadał za całokształt ćwiczeń fizycznych w jednostce, w szczególności za pracę podległych mu instruktorów wychowania fizycznego (wf) oraz za stan sprzętu i terenów sportowych.

28 stycznia 1927 r. powołano Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW), Radę Naukową Wychowania Fizycznego oraz struktury niższego szczebla w postaci wojewódzkich, powiatowych i miejskich komitetów wf i przysposobienia wojskowego (PW). Zmiany w organizacji wychowania fizycznego na szczeblu okręgu korpusu, dywizji czy pułku pojawiły się dopiero w marcu 1928 r. W miejsce referatów WF i PW organem dowódcy Okręgu Korpusu stały się okręgowe urzędy wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Na niższych szczeblach dywizji i pułku utworzono komendy obwodowe bądź powiatowe WF i PW. Władzom wojskowym zależało na tym, aby żołnierze podczas swej służby osiągnęli wszechstronną sprawność fizyczną. Po odejściu do cywila mieli natomiast być propagatorami kultury fizycznej w swojej społeczności.

Pierwsze kluby sportowe

W garnizonie Biała Podlaska Powiatową Radę Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego powołano 24 lutego 1924 r. O dużym zainteresowaniu tym problemem niech świadczy obecność na pierwszym zebraniu przedstawicieli władz cywilnych i wojskowych, organizacji sportowych i społecznych, szkolnych i lekarskich.

Na większą skalę sport w 9 Dywizji Piechoty rozpoczęto uprawiać podczas stacjonowania na Wileńszczyźnie, kiedy to zaczęły powstawać w pułkach kluby sportowe. Przykładowo na zebraniu oficerów 9 Brygady Artylerii 25 czerwca 1921 r. podjęto decyzję o założeniu Koła Sportowego 9 Brygady Artylerii. Wybrano zarząd składający się z trzech członków i dwóch zastępców, komisję techniczną oraz ustalono wysokość wpisowego i składki. Prezesem wybrano płk Józefa Plisowskiego, dowódcę 9 pap.

Najpopularniejsza hippika

Dużą popularnością, szczególnie wśród kadry oficerskiej podlaskich garnizonów, cieszyła się hippika. W Białej Podlaskiej w dorocznych zawodach konnych, jakie się tu odbywały, brał zawsze udział 9 pułk artylerii polowej. Np. zawody takie odbyły się 15 sierpnia 1926 r. na placu 9 pap. W składzie komisji sędziowskiej był wówczas (jako honorowy prezes) dowódca OK nr IX gen. bryg. Mieczysław Trojanowski.

Biała Podlaska, 9 PAL, III szwadron, lata 30. XX wieku. Przeszkodę w zorganizowanych w koszarach przy ul. Warszawskiej zawodach pokonuje por. Stanisław Mazurek

Konkurs hippiczny dla podoficerów wygrał ogniomistrz Karolczak na wałachu „Irtysz”. Stepple-chasse dla oficerów, długości 1600 m z 4 przeszkodami (żywopłoty), wygrał znany sportsmen i hodowca p. Karski z Roskoszy, na koniu „Hurru Burru”. Natomiast w konkursie dla oficerów zwyciężył ppor. Jan Derych na koniu „Matador”. Oficer ten odznaczył się także w zawodach, które odbyły się dwa lata później.

Zawody konne stały się także tradycją podczas obchodów świąt pułkowych. Np. 8 maja 1935 r. – na zawodach sportowych zorganizowanych z okazji święta 34 pp – w popisach konnych wzięło udział 5 podoficerów i 9 szeregowych bialskiego garnizonu. W konkursie podoficerskim pierwsze miejsce zajął plut. Rudnicki na koniu „Azor”, przed kapr. Kalatorem na koniu „As”. W konkursie jazdy połączonej z umiejętnościami władania białą bronią zwyciężył szer. Pińczyc, a drugi był szer. Bańkowski. Ponadto odbył się pokaz mody figurowej oraz część wesoła – „Pat i Patachon” w jeździe maneżowej. O dużej popularności jazdy konnej w wojsku niech świadczy organizowanie sztafety konnej, niosącej od wschodnich granic Rzeczypospolitej do Warszawy adres hołdowniczy dla prezydenta RP w dniu jego imienin.

dr Paweł Borek

Więcej – o kolarstwie, strzelectwie oraz lekkiej atletyce – w pełnym wydaniu tygodnika dostępnym na portalu eprasa.pl, w numerze 15/21