Dzieje 34 pułku piechoty w latach 1919-1939 (cz. 19)

Wychowanie fizyczne i sport (2)

W 34 pułku piechoty strzelectwo zaczęło się rozwijać jako dyscyplina sportowa od 1926 r. Sport ten wprowadzony był indywidualnie przez nielicznych oficerów i podoficerów, którzy wolne chwile spędzali na strzelnicy, zdobywając tam doświadczenie w dziedzinie praktycznego strzelania.

Sukcesy w strzelaniu

Pionierami strzelectwa w 34 pp byli: mjr Władysław Pazderski, kpt. Stanisław Lewiński, chorąży Kazimierz Gołdowski i st. sierżant B. Papiernik. W 1927 r. do tego zespołu weszli płk dypl. Bronisław Prugar-Ketling i mjr Leopold Cehak. Pod koniec lat dwudziestych XX w. corocznie w ramach 9 DP organizowane były Podlaskie Zawody Strzeleckie o puchar jej dowódcy – gen. bryg. Mieczysława Trojanowskiego, w których uczestniczyły reprezentacje pułków. Zawody te trwały dwa dni i odbywały się na strzelnicy garnizonowej 34 pp. Cieszyły się dużą frekwencją, a ich program był zbliżony do Narodowych Zawodów Strzeleckich. Podczas zawodów w 1928 r. pierwsze miejsce zajęła reprezentacja 9 pap, uzyskując 5967 punktów.

W 1928 r. 34 pp odnosił w strzelectwie duże sukcesy. Na Narodowych Zawodach Strzeleckich w Sarnach zdobył 10 pierwszych miejsc oraz kilkanaście nagród; na Zawodach Okręgowych zdobył łącznie 7 nagród, w tym dwie pierwsze; na Ogólnopolskich Zawodach Strzeleckich Związku Strzeleckiego w Przemyślu zdobyto 7 nagród; na Zawodach Narodowych uzyskano 6 nagród, w tym jedną pierwszą; na Podlaskich Zawodach Strzeleckich zdobyto 18 nagród, w tym siedem pierwszych, a brało w nich udział 150 osób, w tym 80 cywilów. W pięcioboju oficerskim major Pazderski w latach 20-tych zdobywał nieprzerwanie mistrzostwo DOK IX, a w 1924 r. zdobył również mistrzostwo Polski w tej dyscyplinie. W Korpusowych Zawodach Strzeleckich reprezentacja 34 pp zdobyła 4 pierwsze miejsca i 3 drugie; kpt. Lewiński zwyciężył w mistrzostwach armii w strzelaniu z karabinu i na Zawodach Narodowych z pistoletu, natomiast na Ogólnoświatowych Zawodach Strzeleckich w Rzymie – na 2000 startujących zawodników – był ósmy w strzelaniu z karabinu. Dowodem wyróżnienia 34 pp była zdobyta na stałe nagroda wędrowna 9 Dywizji Piechoty.

Podlaskie Zawody Strzeleckie

W dniach 1-2 października 1930 r. na strzelnicy 34 pp w Białej Podlaskiej odbyły się V Podlaskie Zawody Strzeleckie o nagrodę przechodnią im. gen. bryg. Franciszka Sikorskiego oraz inne konkurencje wojskowe i myśliwskie o mistrzostwo Ziemi Podlaskiej. Swoją obecnością zawody zaszczycili m.in.: Dowódca Okręgu Korpusu nr IX gen. bryg. Mieczysław Trojanowski, gen. bryg. Franciszek Sikorski, dowódca 9 DP płk Wilhelm Orlik-Rückemann oraz starosta bialski Witold Skarżyński. Uroczyste otwarcie zawodów nastąpiło w dniu 1 października o godz. 8 rano odegraniem przez fanfarzystów hejnału i hymnu strzeleckiego „Hej strzelcy wraz” oraz oddaniem pierwszych strzałów honorowych.

W pierwszym dniu zawodów odbyły się strzelania z broni wojskowej oraz małokalibrowej, w których licznie wzięła udział młodzież oraz kobiety. Po południu odbyła się walka 4 zespołów Ziemi Podlaskiej o puchar (nagrodę przechodnią) im. gen. bryg. F. Sikorskiego. W drugim dniu zawodów odbyły się dalsze konkurencje z broni małokalibrowej, pistoletu oraz konkurencje myśliwskie (strzelanie do dzika, jelenia i strzelanie do rzutków), w których wzięli udział liczni myśliwi Podlasia. O godz. 17 nastąpiło uroczyste zamknięcie zawodów oraz rozdanie nagród najlepszym strzelcom.

Rok później, w zawodach strzeleckich pułków 9 DP pierwsze miejsce zajęła 7 kompania 22 pp kpt. Ignacego Batkiewicza, drugie – 8 kompania 35 pp kpt. Henryka Sucharskiego, a trzecie – 7 kompania 34 pp kpt. Wiktora Wołochowicza. W 1932 r. 1 kompania 34 pp, pod dowództwem kpt. Zygmunta Wroczyńskiego, zdobyła mistrzostwo 9 DP i armii. 34 pp otrzymał wówczas sztandar strzelecki 9 DP, a żołnierze kapitana Wroczyńskiego prawo do noszenia strzeleckich sznurów z dwoma chwastami. W strzelaniu z karabinów, karabinów małokalibrowych i ckmów 34 pp był mistrzem armii przez trzy kolejne lata (1932, 1933 i 1934). Organizowane były również zawody plutonów specjalnych oraz zawody o odznakę strzelecką. W pierwszych z nich w 1936 r. plutony łączności i zwiadu 34 pp zajęły pierwsze miejsce w zawodach dywizyjnych, w drugich – z 34 pp odznaki I klasy zdobyło 10 oficerów i 2 podoficerów, II klasy 29 oficerów, 48 podoficerów i 2 szeregowych, III klasy 33 oficerów, 65 podoficerów i 39 szeregowych.

Piłka nożna

Wśród dyscyplin sportowych na drugie miejsce, po strzelectwie, wysunęła się piłka nożna. Władze wojskowe zalecały, aby przy każdym Wojskowym Klubie Sportowym w garnizonach powołano drużyny piłki nożnej. W latach dwudziestych XX w. bardzo silne sekcje piłki nożnej posiadały 22 pp, 9 pac oraz 34 pp. W tym ostatnim drużyna piłki nożnej powstała z inicjatywy kaprala Romana Sadlika już w 1919 r. Od roku 1921 do 1928 zajmowała ona pierwsze miejsce w 9 DP, a w 1927 r. zdobyła nawet mistrzostwo DOK IX i trzecie miejsce w całej armii, m.in. 8 maja 1927 r. wygrała z 35 pp (2:0).

Wyniki drużyny piłkarskiej 34 pp za lata 1919-1928 przedstawiały się następująco:

Myślistwo, kolarstwo

Innym sportem bardzo chętnie uprawianym przez oficerów Wojska Polskiego było myślistwo. Koła (kluby) łowieckie istniały przy wszystkich większych jednostkach wojskowych. Pierwszą organizacją łowiecką powstałą na terenie powiatu Biała Podlaska było założone 17 sierpnia 1919 r. Bialskie Kółko Myśliwskie Prawidłowego Polowania i Ochrony Zwierzyny Łownej. Wśród członków Koła Łowieckiego w Białej Podlaskiej byli również oficerowie i podoficerowie 34 pp: płk Jerzy Wroczyński (1939 r.), płk dypl. Bronisław Prugar-Ketling (1928 r.), płk Walerian Jachimowicz (1926 r.), mjr Stanisław Bebenkowski, por. Stanisław Wultański (1925 r.). 34 pp udostępniał myśliwym także swoją strzelnicę.

Oficerskie Garnizonowe Koło Łowieckie w Białej Podl. założono jednak dopiero w 1938 r. Liczyło ono 12 członków, a zorganizował je mjr Alojzy Brzozowski, z prezesem ppłk. Antonim Sikorskim. W 1933 r. do łowieckiej elity Południowego Podlasia należały też osoby z „wyższych sfer”, jak np. baron Stanisław Rosenwerth – właściciel majątku Cieleśnica, inicjator powołania w latach dwudziestych Janowskiego Kółka Łowieckiego i oddziału Związku Strzeleckiego w Cieleśnicy.

W bialskim garnizonie zorganizowano również kolarstwo. Żołnierze brali udział w okręgowych imprezach kolarskich, okolicznościowych, czy „Wyścigu do Polskiego Morza”. Wojsko włączało się także w organizowanie sztafet kolarskich – np. 2 maja 1935 r. do Białej Podlaskiej przybyła sztafeta kolarska, której trasa prowadziła z Wołynia. Rok później przeprowadzono bieg kolarski prowadzący z Mikaszewicz do Brześcia (865 km).

Pływanie, zawody lotnicze

Z wojskiem związany był także „sport wodny”, gdyż niemal we wszystkich pułkach latem uczono żołnierzy pływać. Naukę prowadzono na wodach otwartych, stawach, jeziorach, rzekach, zabezpieczając uczących się linami i żerdziami przed utonięciem. Dyscyplina ta była traktowana nie tylko jako składowa przygotowania bojowego, ale miała również znaczenie higieniczne. Nauką pływania w oddziałach kierowali dowódcy garnizonów. Garnizony położone w pobliżu rzek przeprowadzały także zawody kajakowe.

W garnizonie bialskim organizowane były również zawody lotnicze. Dzięki staraniom zarządu i akcjonariuszy PWS, Biała Podlaska stała się jednym z miast etapowych rozegranego w 1927 r. I Krajowego Konkursu Awionetek. W maju 1929 r. powstała w Białej Podlaskiej szkoła pilotów wraz z sekcją treningową i sekcją budowy awionetek. Załogi Klubu Lotniczego PWS brały udział w wielu zawodach o zasięgu międzynarodowym i krajowym oraz wykonywały loty turystyczne i propagandowe. Nierzadko KL PWS organizował ważne zawody i mityngi lotnicze na bialskim lotnisku. Co roku zimą odbywały się z kolei Lubelsko-Podlaskie Zawody Lotnicze – jedyne tego typu zawody na świecie.

Wojskowy Klub Sportowy 34 pp powodował znaczne ożywienie w zakresie wychowania fizycznego wśród społeczeństwa Białej Podlaskiej, pobudzał je do uczestnictwa w zawodach i uprawiania różnego rodzaju dyscyplin sportowych. Popularyzował on jednocześnie zagadnienia obronności państwa i przygotowania militarnego cywilów. Stąd należy jak najbardziej pozytywnie ocenić rolę 34 pp w wychowaniu fizycznym lokalnego społeczeństwa. Dzięki pułkowi bialczanie mogli często brać udział w wielkich widowiskach sportowych, które na co dzień dla wielu były nieosiągalne.