Gmina Wisznice w pierwszej 30 ogólnopolskiego rankingu ‘Wspólnoty’!

Świetnie wypadła gmina Wisznice w zestawieniu rankingowym samorządów, jeśli chodzi o wielkość sukcesu kadencji 2018-2023, opracowanym przez „Pismo Samorządowe Wspólnota”.

Na czym polega ranking? Jest to bardzo wyczekiwane przez samorządy – a szczególnie wyborców, bo jest to dla nich wskaźnik, na ile skutecznie obecna władza rządziła przez ostatnie pięć lat – zestawienie. Pokazuje bowiem dobitnie, które gminy w Polsce odniosły sukces w kadencji 2018-2023, a które ten okres przespały.

4. miejsce gminy Wisznice na… 1513 gmin w całym kraju pod względem sukcesu społecznego!

Analizując dostępne wskaźniki liczbowe, oszacowano sukces, jaki odniosły samorządy w dobiegającej właśnie końca kadencji. „Wspólnota” najpierw zaprezentowała liderów podsumowań cząstkowych: sukcesu finansowego, ekonomicznego, infrastrukturalnego i społecznego. I tutaj gmina Wisznice zajęła bardzo wysoką, bo 4. pozycje w kraju w kategorii sukcesu społecznego.

Natomiast w podsumowaniu ogólnym – sukces kadencji 2018-2023 – gmina Wisznice znalazła się na doskonałym 29. miejscu na… 1513 gmin w całym kraju!

„Pismo Wspólnota” o rankingu pisze tak: „Kadencja, o której tym razem mówimy, jest pod wieloma względami wyjątkowa. Przede wszystkim, w wyniku decyzji parlamentu, jest dłuższa niż każda poprzednia. Do jej rozciągnięcia z czterech do pięciu lat doszło jeszcze przełożenie wyborów samorządowych z jesieni 2023 r. na wiosnę 2024 r. Jak wiemy, oficjalnym argumentem była niemożność pogodzenia ich z wyborami parlamentarnymi. Co ciekawe, bliskie wybory do europarlamentu przeszkodą już nie są. Ale bez względu na motywy tej decyzji, zmiana terminu wyborów z jesieni na wiosnę ma sens z punktu widzenia polityki budżetowej JST. W każdym razie mówimy tym razem o kadencji nie cztero-, a pięcioipółletniej.

Wyniki prezentujemy kilka tygodni przed wyborami, posługując się jednak danymi sięgającymi tylko do 2022 roku, a więc częściowo nieaktualnymi, jednak problem opóźnienia mieliśmy i w poprzednich edycjach zestawienia. Była to także kadencja wyjątkowo dla wielu samorządów trudna. Wprawdzie lata 2018-2022 to czas dość szybkiego rozwoju gospodarczego kraju, ale to nie przekłada się automatycznie na samorządy. Wymieńmy kilka czynników mających wpływ na to, czy w ogóle możemy mówić o sukcesie.

I rewelacyjna 29. pozycja w kraju w zestawieniu ogólnym

Pierwszy to trwająca ponad dwa lata i dezorganizująca życie tak mieszkańców, jak i służb miejskich pandemia covid-19. Kolejnym jest agresja Rosji na Ukrainę i konieczność zajęcia się olbrzymią falą uchodźców. Następnie nieznana od pięciu kadencji wysoka inflacja, dewastująca budżety samorządowe. W końcu trudno nie wspomnieć o niespotykanej od lat intensywnej presji recentralizacyjnej ze strony rządu. Miała ona wiele twarzy, których dobrym zobrazowaniem i podsumowaniem są zmiany „indeksu samorządności”, publikowane w opracowaniu Fundacji Batorego. Ważnym (choć niejedynym) efektem tej presji były zmiany w systemie finansowania, związane między innymi z modyfikacją przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i zmiana strumienia dochodów samorządowych, uzależniających gminy coraz bardziej od arbitralnie rozdzielanych dotacji na zadania inwestycyjne.

(…) kilka wyjaśnień o charakterze metodycznym oraz odnoszących się do interpretacji wyników. Po pierwsze, koncentrujemy się wyłącznie na szczeblu gminnym. To samorządy szczebla podstawowego są odpowiedzialne za większość zdecentralizowanych funduszy, one mają także największą swobodę prowadzenia stosunkowo samodzielnych polityk rozwojowych (swoboda ta jest większa niż w powiatach i województwach).”

Metoda obliczania wskaźnika jest podobna jak pięć lat temu, choć pojawiły się pewne różnice (związane tak z dostępnością danych, jak i zmieniającą się wagą różnych elementów składowych rozwoju lokalnego). Końcowy wskaźnik sukcesu jest sumą czterech wskaźników cząstkowych odnoszących się do:

sukcesu finansowego (związanego z budżetem jednostki samorządowej),
2. sukcesu ekonomicznego (wiążącego się ze stanem gospodarki lokalnej),
3. sukcesu infrastrukturalnego (odnoszącego się przede wszystkim do komunalnej infrastruktury technicznej),
4. sukcesu społecznego (który uwzględnia szeroko rozumiane polityki społeczne, np. wyniki edukacyjne, ale także polityki związane z ochroną środowiska czy lokalnym transportem publicznym).

Jeśli chodzi o poszczególne zmienne, pod uwagę wzięto:

1. sukces finansowy:
– zmianę wielkości budżetu w przeliczeniu na 1 mieszkańca w latach 2017-2022. Pod uwagę wzięto wszystkie potencjalne (tzn. uwzględniające skutki obniżek podatków lokalnych) dochody, oprócz dotacji celowych i po odjęciu przekazywanych przez gminy składek na tzw. podatek janosikowy;

2. sukces ekonomiczny:
– zmianę odsetka zarejestrowanych bezrobotnych (2017-2022),
– liczbę nowo zarejestrowanych (w latach 2018-2022) prywatnych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców,
– liczbę nowo zarejestrowanych (w latach 2018-2022) podmiotów gospodarczych, działających w sferze wysokiej techniki, oraz usług high-tech w przeliczeniu na 1000 mieszkańców,
– zmianę wielkości dochodów z CIT przeliczonych na mieszkańca w latach 2017-2022,
– zmianę wielkości bazy podatkowej podatku od nieruchomości od osób prawnych w latach 2017-2022 w przeliczeniu na mieszkańca (nowe inwestycje gospodarcze zwiększają powierzchnię nieruchomości objętych tym podatkiem, a zatem zwiększają bazę podatkową);

3. sukces infrastrukturalny:
– wielkość wydatków finansowanych z dotacji z unijnych programów operacyjnych – łączna kwota z lat 2018-2022 (uwaga: w przypadku miast na prawach powiatu, oprócz danych odnoszących się do budżetów samorządowych, pod uwagę zostały wzięte informacje pochodzące z przeprowadzanych corocznie przez „Wspólnotę” ankiet odnoszących się do środków pozyskiwanych przez spółki komunalne),
– powierzchnię użytkową nowych mieszkań oddanych do użytku,
– liczbę metrów kwadratowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (łącznie w latach 2018-2022),
– przyrost odsetka mieszkańców podłączonych do oczyszczalni ścieków w latach 2017-2022 (uwaga: wskaźnik został uwzględniony tylko w kategorii miasteczek i gmin wiejskich),
– przyrost odsetka mieszkańców w mieszkaniach podłączonych do kanalizacji komunalnej (w latach 2017-2021) (uwaga: wskaźnik został uwzględniony tylko w kategorii miasteczek i gmin wiejskich),
– przyrost długości ścieżek rowerowych w latach 2017-2022,
– udział odpadów zebranych selektywnie w relacji do ogółu zebranych odpadów komunalnych (dane za rok 2022),
– bilans nasadzeń drzew (suma nasadzeń minus suma ubytków w latach 2018-2022 na km kw.) (uwaga: wskaźnik został uwzględniony tylko w kategorii miast wojewódzkich i innych miast na prawach powiatu);

4. sukces społeczny:
– wyniki egzaminu ósmoklasisty w 2022 roku – średnią z egzaminu z języka polskiego i matematyki w sesji głównej (porównanie z danymi sprzed reformy likwidującej gimnazja, gdy uczniowie pisali egzamin szóstoklasisty, okazało się problematyczne, dlatego uwzględniono tylko dane z ostatniego roku objętego analizą),
– zmianę odsetka dzieci w wieku 1-3 lata, objętych opieką żłobkową w latach 2016-2021 (dane obejmują także kluby dziecięce oraz dzieci w wieku 3 lata i młodsze w przedszkolach, punktach przedszkolnych, zespołach wychowania przedszkolnego oraz w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych),
– liczbę mieszkań komunalnych oddanych do użytkowania w przeliczeniu na 10 tysięcy mieszkańców w latach 2018-2022,
– wydatki budżetowe ponoszone na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu (rozdział 90005), ochronę gleby i wód podziemnych (rozdział 90006), zmniejszenie hałasu i wibracji (rozdział 90007) oraz ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazu (rozdział 90008) (suma z lat 2018-2022 w przeliczeniu na mieszkańca).