Rak szyjki macicy – diagnoza i profilaktyka

fot. Pixabay

Rak szyjki macicy atakuje cicho i powoli. Rozwija się bezobjawowo i początkowo nie daje żadnych dolegliwości. Jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących u kobiet. Niewykryty i nieleczony może prowadzić nawet do śmierci. Każda kobieta po 25. urodzinach powinna regularnie robić cytologię.

Wyprzedź raka, badaj się regularnie

Rak szyjki macicy to nowotwór, który rozwija się w komórkach szyjki macicy. Jego główną przyczyną jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), zwłaszcza niektórymi jego szczepami.

W początkowej fazie rozwoju raka szyjki macicy mogą wystąpić niewielkie zmiany w komórkach szyjki. Pojawienie się wyraźnych objawów wskazuje zazwyczaj na zaawansowane stadium, trudne lub niemożliwe do wyleczenia.

Podstawą dobrego zdrowia jest profilaktyka. Regularne badania cytologiczne pozwalają na wykrycie choroby we wczesnym i w pełni uleczalnym stadium.

Rozwija się w każdym wieku

Nowotwór szyjki macicy może się rozwinąć w każdym wieku. W 2022 roku diagnozę – rak szyjki macicy – usłyszało prawie 3 tys. Polek.

Według danych NFZ, spośród kobiet, które nie wykonywały cytologii, jedynie 75% przeżywało rok od diagnozy, a niespełna 50% – 5 lat.

Co powinno cię zaniepokoić?

Wczesnym zmianom nowotworowym w raku szyjki macicy nie towarzyszą żadne charakterystyczne dolegliwości. Wraz z rozwojem choroby kobiety zauważają zwykle jeden lub kilka z poniższych objawów:

• krwawienie z pochwy po stosunku
• krwawienie międzymiesiączkowe
• obfite upławy
• ból podczas stosunku
• bóle w podbrzuszu i okolicy lędźwiowej
• krwawienia pomenopauzalne (po okresie przekwitania).

Jeśli coś cię zaniepokoi, umów się na wizytę do ginekologa lub położnej – nie czekaj.

– To właśnie brak objawów przez długi czas jest główną przyczyną zbyt późnego wykrycia raka szyjki macicy, a tym samym złego rokowania. Podkreślam, że rak szyjki macicy wykryty we wczesnym stadium jest uleczalny z bardzo wysoką skutecznością, dlatego badanie powinno być wykonywane regularnie. Tylko badanie cytologiczne jest w stanie wykryć zmiany na wczesnym etapie. Trwa zaledwie kilka minut, a może uratować nam życie – zaznacza prof. Grażyna Iwanowicz-Palus, położna, specjalistka w dziedzinie pielęgniarstwa położniczego i pielęgniarstwa rodzinnego oraz w dziedzinie zdrowia publicznego.

Cytologia nie boli i ratuje życie

Cytologia jest bezbolesną i szybką metodą diagnostyczną. Polega na pobraniu materiału z szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Tak pobrany wymaz umieszcza się na szkiełku, a następnie odsyła do laboratorium, gdzie jest badany. Dzięki temu można wykryć nawet najmniejsze nieprawidłowości.

Jak się przygotować do cytologii?

Przed badaniem nie stosuj żadnych leków dopochwowych.
Nie zgłaszaj się na badanie w czasie krwawienia miesiączkowego.
Przed pobraniem materiału z szyjki macicy nie rób USG przezpochwowego.
Powstrzymaj się od współżycia na 1-2 dni przed zaplanowaną cytologią.

W 2022 roku tylko 40% pacjentek chorych na raka szyjki macicy miało wcześniej wykonaną cytologię.

Bezpłatny program NFZ: Profilaktyka na wagę życia

Skorzystaj z bezpłatnej cytologii w programie profilaktyki raka szyjki macicy. Nie potrzebujesz skierowania. Badanie finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia.

Program jest dla kobiet w wieku 25-64 lata:

• które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich trzech lat
• obciążonych czynnikami ryzyka (zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV — typem wysokiego ryzyka), które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

WAŻNE!

Kobiety, które były leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy, po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne), ponownie zostają objęte programem NFZ.

Kto i gdzie realizuje program?

Każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ.
Wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę z NFZ na świadczenia położnej POZ w programie profilaktyki raka szyjki macicy.

SPRAWDŹ: Gdzie wykonasz bezpłatne badanie cytologiczne w programie NFZ

Zrobiłaś cytologię i co dalej?

Po uzyskaniu wyniku z laboratorium dostaniesz dalsze zalecenia.

Wynik prawidłowy – lekarz zaleci Ci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lat lub w uzasadnionych przypadkach po upływie 12 miesięcy.
W badaniu zostały stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym – lekarz ginekolog skieruje cię na dalszą diagnostykę, tj. badanie kolposkopowe lub badanie kolposkopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego.
Rozpoznano raka szyjki macicy lub inne schorzenie – zostaniesz skierowana do leczenia specjalistycznego lub na dalszą, pogłębioną diagnostykę.

Chroń dzieci przed rakiem. Umów je na szczepienie przeciw HPV

– Szczepienia przeciw HPV należą do działań profilaktycznych. Chronią przed chorobami wywołanymi przez wirus brodawczaka ludzkiego, które mogą prowadzić do rozwoju stanów przednowotworowych i nowotworów takich jak: rak szyjki macicy, rak pochwy, rak odbytu, rak prącia czy brodawek narządów płciowych. Szczepienia przeciwko HPV są szczepieniami zalecanymi dla każdego dziecka po ukończeniu 9 lat. Z uwagi na fakt, że do zakażenia HPV dochodzi głównie drogą płciową, najlepiej wykonać szczepienie jeszcze przed rozpoczęciem aktywności seksualnej – podkreśla Marzena Bozio, lekarz pediatra.