Skąd biorą się wady postawy u dzieci w wieku szkolnym?

fot. Pixabay

Jedną z głównych przyczyn powstawania nabytej wady postawy u dzieci jest zbyt mała ilość ruchu. Najważniejsze w jej leczeniu jest szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie terapii, obejmującej zarówno pracę manualną, jak i ćwiczenia korekcyjne. Ważna jest również zmiana nieprawidłowych nawyków ruchowych dziecka podczas codziennego funkcjonowania.

Postawa to sposób utrzymywania ciała w przestrzeni, charakterystyczny dla danej osoby. Możemy mówić o prawidłowej postawie, kiedy elementy układu kostnego są idealnie dopasowane i utrzymują się w optymalnym położeniu za sprawą mięśni, ścięgien, chrząstek oraz więzadeł. Prawidłowa postawa powinna umożliwiać swobodny ruch przy minimalnym zaangażowaniu układu mięśniowego i układu nerwowego.

U dzieci wady postawy mogą być spowodowane zbyt małą ilością ruchu, która prowadzi do obniżonego poziomu siły mięśniowej oraz kontroli nerwowo-mięśniowej. Nabyta wada postawy może być spowodowana lub pogłębiana:

• zbyt długim przebywaniem w nieprawidłowej pozycji siedzącej lub wypoczynkowej,

• źle przygotowanymi warunkami do nauki,

• nadmiernym obciążeniem ciała, spowodowanym nadwagą lub noszeniem zbyt ciężkiego plecaka.

Postawa ciała dziecka zmienia się bardzo dynamicznie, szczególnie w okresie dojrzewania, i dlatego powinna być na bieżąco kontrolowana. W tym celu najlepiej udać się na wizytę profilaktyczną do fizjoterapeuty lub lekarza. Do specjalisty należy zwrócić się również wtedy, kiedy samodzielnie zaobserwujemy u dziecka jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak asymetryczne ustawienie łopatek lub barków dziecka, odstawanie łopatek, przesunięcie tułowia w jedną ze stron czy asymetria wcięcia talii pomiędzy stronami. Im wcześniej otrzymamy właściwą diagnozę, tym łatwiej będzie zapobiec pogłębianiu się wady.

– Aby ocenić stopień zaburzenia, fizjoterapeuta wykonuje badanie, w ramach którego przeprowadza wywiad z dzieckiem oraz jego rodzicami, a następnie serię testów klinicznych. W leczeniu kluczowymi elementami są terapia manualna oraz indywidualne ćwiczenia korekcyjne, dobrane w zależności od wady i jej stopnia. W przypadku wady postawy, jaką jest skolioza, nierzadko stosuje się również gorsety ortopedyczne – wyjaśnia Zygmunt Bartosiewicz z Kliniki Fizjoterapii.

Niezależnie od stopnia wady i współpracy ze specjalistą, wiedząc, jak ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała jest silny układ mięśniowo-szkieletowy, należy zapewnić dziecku jak najwięcej aktywności fizycznej na co dzień, oraz zadbać, aby regularnie i aktywnie uczestniczyło w zajęciach wychowania fizycznego. Wady kręgosłupa u dzieci występują najczęściej w postaci:

⇒ Skoliozy, która jest trójpłaszczyznowym skrzywieniem kręgosłupa i może wystąpić u dzieci w każdym wieku. Polega na zmianie ustawienia kręgosłupa oraz miednicy i klatki piersiowej. Najczęściej mamy do czynienia ze skoliozami idiopatycznymi, w których ustalenie pierwotnej przyczyny jej powstania jest niemożliwe. Aby je leczyć, należy dobrać odpowiednią terapię wraz z ćwiczeniami korekcyjnymi, wzmacniającymi i rozciągającymi.

⇒ Pogłębionej lordozy, która objawia się nadmiernym wygięciem kręgosłupa do przodu w odcinku lędźwiowym. Często występuje wraz z przodopochyleniem miednicy.

⇒ Pleców płaskich, objawiających się wypłaszczeniem lub całkowitym zniesieniem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Towarzyszy temu zmniejszone przodopochylenie miednicy, z zachowaniem prawidłowej ruchomości kręgosłupa.

⇒ Pogłębionej kifozy (plecy okrągłe), która charakteryzuje się nadmiernym wygięciem kręgosłupa w tył w odcinku piersiowym. Zazwyczaj objawia się zaokrągleniem tego odcinka i polega na wygięciu kręgosłupa w stronę grzbietową, poza fizjologiczne normy.

⇒ Wady klatki piersiowej – np. klatka kurza, objawiająca się nadmiernym wysunięciem mostka do przodu, lub klatka lejkowata, charakteryzująca się jego zapadnięciem.

⇒ Koślawość i szpotawość kolan – dwie różne deformacje anatomiczne kończyn dolnych, polegające na zaburzeniu ich osi. Koślawość kolan charakteryzuje się ustawieniem kończyn dolnych w kształt litery X oraz kierowaniem się kolan do środka podczas stania lub wykonywania ćwiczeń. Szpotawość jest wadą przeciwną do koślawości, gdzie podczas stania ze złączonymi stopami, kolana są od siebie oddalone. Obie te wady mogą wymagać leczenia, zwłaszcza jeśli powodują ból lub problemy z prawidłowym funkcjonowaniem w życiu codziennym.